Jako homo sapiens, każdy człowiek ma wrodzoną umiejętność uczenia się. Osiągnięcie sukcesu polega jednak na tym, aby owej umiejętności nie hamować, np. poprzez stres, negatywne myślenie czy też dobór nieodpowiednich technik przyswajania informacji. Każdy z nas nosi przy sobie klucz do edukacyjnego sukcesu. Jest nim przede wszystkim chęć i motywacja do osiągania wyznaczanych celów, jednak nie mniej ważne jest poznanie swoich mocnych stron oraz obszarów, które wymagają rozwoju. Dobór optymalnych środków do uzyskiwania jak najlepszych wyników, zależy tylko i wyłącznie od Ciebie, Twoich możliwości, nastawienia oraz znajomości mechanizmów ludzkiego umysłu. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek mówiących o tym jak budować pozytywne nastawienie do uzyskania sukcesu oraz praktycznych rad, dotyczących techniki uczenia się i budowania koncentracji.

Niczego nie osiąga się z dnia na dzień.

Bez względu na to na jakim etapie edukacji już jesteś i jakie masz plany na przyszłość musisz pamiętać o tym, iż uczenie się jest procesem długofalowym, trwającym całe życie.
W związku z tym należy być gotowym na modyfikowanie metod osiągania celów – również strategii uczenia się. Zmiany te są naturalne i przychodzą wraz z doświadczeniem oraz dojrzewaniem do podejmowania ważnych decyzji. Dlatego też nie powinno frustrować cię to, że dotąd wypracowane metody uczenia się, skutkują mniej lub przestały spełniać swoją rolę. Zdarza się też, że decydujesz się na inną drogę prowadzącą do długofalowego celu. Może się to wiązać np. ze zmianą w doborze przedmiotów maturalnych. W miarę postępów swojej edukacji uaktualniaj piramidę swoich celów. Dzięki procesowi tworzenia tejże piramidy przekonasz się, w jaki sposób drobne codzienne lub cotygodniowe kroki mogą Cię doprowadzić do urzeczywistnienia średnio – i długofalowych celów. A to zwiększy Twoją motywację i pomoże Ci wykonywać codzienne czy cotygodniowe zadania z większą energią
i entuzjazmem. Wyznaczanie sobie celów winno stać się częścią Twojego życia. Co może w tym pomóc?
•    Realistyczne podejście przy wyznaczaniu celów – nie mierz zbyt wysoko ani zbyt nisko i nie przejmuj się zanadto, kiedy będziesz dokonywać po drodze pewnych zmian, np. rezygnacja ze zdawania przedmiotu maturalnego na poziomie rozszerzonym, nie świadczy o Twojej słabości czy braku zdolności. Jeśli widzisz, że przeanalizowane przez Ciebie argumenty „za” przeważają i dadzą Ci szansę na lepsze zdanie innego przedmiotu, daj sobie prawo do zmiany i nie traktuj jej jako porażkę.
•    Niepoddawanie się zbyt łatwo – nie rezygnuj natychmiast, gdy okaże się, że coś jest odrobinę trudniejsze niż przypuszczałaś. Spróbuj przełamywać granice swoich negatywnych przekonań, np. nie dam rady, nie potrafię lub „nie jestem wystarczająco mądra”.
•    Koncentracja na dziedzinach, w których masz największe szanse na odniesienie sukcesu – osiągnięty sukces może niespodziewanie podnieść Twoją pewność siebie
i dodać siły, by osiągnąć więcej niż się spodziewałaś, również w tych dziedzinach, które uważasz za trudniejsze.
•    Obserwowanie swoich osiągnięć i zmienianie na bieżąco celów – codziennie, co tydzień, co miesiąc zadawaj sobie pytanie, jakie robisz postępy i co chciałabyś osiągnąć teraz.

Czy jesteś perfekcjonistką?

Świetni uczniowie skupiają się na pracy i niezmiennie dokładają starań, koniecznych do osiągnięcia wyznaczonych sobie celów. Zdarza się oczywiście, że ktoś osiągnie maksymalne sto procent na teście, albo jego praca zostanie oceniona na szóstkę i nauczyciel napisze na marginesie pochwałę. Ale w rzeczywistości nie da się niczego zrobić idealnie.
A już na pewno nie da się być „idealnym” w każdej dziedzinie.
Co ma to wspólnego z Tobą? Nic, chyba, że poświęcasz dwie godziny na „wygładzanie pracy, która już zasługuje na najlepszą ocenę, albo pół godziny na poszukiwanie „idealnego” słowa, czy godzinę na przepisywanie i tak już świetnych notatek. Nic, chyba, że stawiasz sobie za cel odnoszenie sukcesów ze wszystkich przedmiotów, jakie widnieją w Twoim planie lekcji i bycie w nich najlepszą. Dlaczego o to pytam? Dlatego, że dążenie do perfekcji można uznać za szlachetną cechę, jednak bardzo łatwo a właściwie nieuchronnie, może ono stać się pułapką, która odbije się na Twojej pracy i życiu. Jeśli dostrzeżesz, że duch perfekcjonizmu „depcze Ci po piętach”, zacznij przypominać sobie o prawie malejących przychodów. Polega ono na tym, że początkowy wkład pracy przynosi największe rezultaty, natomiast każdy kolejny proporcjonalnie mniejszy. W końcu dochodzi się do punktu, w którym nawet przy kolosalnym wkładzie efekty są znikome.
Może zatem, zamiast udoskonalać to, czego lepiej zrobić się już nie da, warto przeczytać dla przyjemności książkę lub zrobić inne zadanie.

Uwierz w siebie

Wyniki licznych badań naukowych wskazują, że wiara w siebie stanowi istotny element osiągania zadowalających rezultatów nauki. Należy przez to sformułowanie rozumieć:
•    Ugruntowane poczucie wiary w siebie i zaufanie do swoich możliwości.
•    Optymistyczno – realistyczną ocenę tego, co naprawdę jest się w stanie osiągnąć.
•    Akceptację siebie takim, jakim się jest, z uwzględnieniem cech zarówno pozytywnych, jak i słabości.
Pamiętaj o tym, że słowo ma moc. Utknięcie w negatywnych schematach myślowych
i przewidywanie niepowodzeń prowadzi do efektu samospełniającej się przepowiedni. Opinie oraz oczekiwania, dotyczące nas samych oraz naszych umiejętności, mają przemożny wpływ na to, co wydarzy się naprawdę. Jeżeli mając do pokonania trudne zadanie, np. napisanie sprawdzianu czy zdanie egzaminu, podchodzisz do tego
z nastawieniem: „To dla mnie za trudne, nie dam rady”, negatywne myśli związane z tą postawą, blokują znaczną część Twoich potencjalnych możliwości. Zwiększa
to prawdopodobieństwo porażki. A gdy rzeczywiście dojdzie do porażki, to jeszcze utwierdza i wzmacnia negatywną opinię o Tobie samej. Aby temu zapobiec należy więc budować
i wzmacniać wiarę we własne siły oraz możliwości, stosując metody świadomego tworzenia budowania pozytywnych myśli i obrazów. Pozwala to pokonać obawę przed trudnościami a także redukuje zniechęcenie.
Reasumując: wiara we własne siły to ważny element, zarówno motywujący do nauki jak i stwarzający perspektywę pomyślnego ukończenia szkoły.

Praktyczne wskazówki skutecznego uczenia się

Kiedy powinnaś się uczyć?

-    Ucz się kiedy jesteś w najlepszej formie – uwzględnij potrzeby zegara biologicznego. Sama wiesz, o jakiej porze najlepiej funkcjonujesz. Jesteś skowronkiem i jesteś rześka już od świtu możesz dokończyć zadania przed lekcjami. Jeśli wolisz uczyć się do późnych godzin wieczornych, dokończ zadanie i zregeneruj siły wstając o właściwej godzinie. Zawsze pamiętaj: koncentracja = efektywność.
-    Uwzględnij swoje nawyki związane ze snem. Nawyki mają bardzo silny wpływ na nasze funkcjonowanie. Jeśli regularnie nastawiasz budzik na siódmą rano, w pewnym momencie zaczynasz budzić się zanim zacznie on dzwonić. Podobnie, jeśli przyzwyczaiłaś się zasypiać o jedenastej wieczorem, będziesz bardzo męczyła umysł, usiłując się uczyć do drugiej w nocy i zapewne niewiele zrobisz przez te trzy godziny.
-    Weź pod uwagę stopień trudności zadania, kiedy planujesz na nie czas. Jeśli na przykład czytasz stosunkowo powoli, nie przeznaczaj pół godziny na przeczytanie stu stron Tołstoja. Mierz siły na zamiary a unikniesz frustracji.
-    „Gorsze” godziny przeznacz na łatwiejsze zadania. Kiedy czujesz spadek energii i koncentracji, nie zabieraj się do najtrudniejszych zadań. Wykonaj je kiedy masz „świeży” umysł, nie przeciążony wielogodzinnym wysiłkiem.

Jak utrzymać koncentrację?

-    Stwórz środowisko pracy, w którym będziesz czuć się wygodnie. Nie żałuj czasu na urządzenie przestrzeni do nauki optymalnie dla siebie. Oczywiście wszystko, o czym wiesz, że będzie cię rozpraszać powinno zniknąć z miejsca do nauki. Nie zaleca się także uczyć w tym samym miejscu gdzie urządzasz sobie drzemki, np. w łóżku bo możesz nagle odkryć, że zrobiłaś to drugie, podczas gdy powinnaś pierwsze.
-    Zadbaj o dobre oświetlenie – zarówno jego rozmieszczenie jak i natężenie. Wybierz najlepsze rozwiązanie, które zapewni Ci wygodę oraz utrzymanie świeżości umysłu i skupienia.
-    Ustal pewne zasady – wytłumacz członkom swojej rodziny oraz znajomym, że w określonych godzinach nie powinni Ci przeszkadzać, bo w tym czasie się uczysz.
-    Nakarm swój mózg – zjedz posiłek zanim zaczniesz się uczyć aby mieć energię i utrzymać koncentrację. Nie pozwól aby rozpraszało cię burczenie w brzuchu.
-    Rób przerwy – ustal sobie plan rzeczy, które chcesz wykonać i podziel na partie. Rób przerwy kiedy tego potrzebujesz, jednak lepiej jest dokończyć zadanie i odpocząć, aniżeli przerywać myśl lub odkładać dokończenie zadania na później. Poza tym sam odpoczynek jest bardziej efektywny, kiedy nic nie krąży Ci z „tyłu głowy”.

Jak pokonać męczenie i znudzenie?

-    Zrób sobie drzemkę – kiedy jesteś zbyt zmęczona, by się uczyć zdrzemnij się chwilę, a odzyskasz siły. Najlepszy skutek daje krótka drzemka trwająca od 20 do maksymalnie 40 minut. Jeśli śpisz dłużej, wchodzisz w kolejną fazę snu i w rezultacie możesz się obudzić bardziej zmęczona, niż byłaś wcześniej.
-    Uzupełnij płyny – napij się wody, która działa oczyszczająco i podnosi poziom koncentracji, zwiększa ciśnienie krwi i ilość energii, którą używamy podejmując wyzwanie. Możesz także zaparzyć sobie herbatę lub napar z żeń-szenia.
-    Skręć ogrzewanie i wietrz pokój – nie obniżaj temperatury za bardzo, aby się nie przeziębić, ale w zbyt nagrzanym pomieszczeniu, szybciej stajesz się senna i zmęczona. Warto też pamiętać o tym, aby zapewnić synapsom dopływ tlenu, który je pobudzi.
-    Poruszaj się – wyjdź na krótki spacer do ogrodu, pospaceruj po domu wysoko unosząc nogi, zrób kilka przysiadów lub „pajacyków”. Nawet umiarkowany wysiłek fizyczny natychmiast doda Ci energii.

Czy nie pozwalasz sobie na rozproszenie zbyt często?

Należysz do pokolenia, które dorastało w otoczeniu laptopów i tabletów, smartfonów i Internetu. Zapewne nie potrzebujesz wskazówek jak efektywnie wykorzystywać je do nauki. W niecałe dziesięć lat smartfony opanowały życie mnóstwa ludzi. Są wszechstronne w autobusach, pociągach, tramwajach, w restauracjach, kinach i licznych miejscach, które zostały stworzone z myślą o tym, że będą oazą spokoju. Pomijając jednak wątek, że może to nas irytować zastanów się nad ich wpływem na przyswajanie wiedzy przez Ciebie.
Według badań „New York Times” uczniowie i studenci spędzają średnio trzy godziny dziennie na wpatrywanie się w telefony. Nie wliczając w to czasu, gdy przez nie rozmawiają. (Dane z roku 2016). Jest to jedna ósma każdej doby. A co jeśli jest to akurat ta część doby, którą przeznaczasz na naukę?
Pamiętaj, że nieustanna obecność mediów społecznościowych i aplikacji, kiedy telefon sygnalizuje nadejście każdego e-maila, SMS-a czy powiadomienia rozprasza Twoją uwagę. W takich warunkach skupienie się na jakimkolwiek zadaniu jest praktycznie niemożliwe. I ta dojmująca pokusa sprawdzania telefonu co kilka minut, na wypadek gdyby zdarzyło się coś, co natychmiast musisz wiedzieć…
Oczywiście warto korzystać ze wszystkich wspaniałych narzędzi technologicznych dostępnych już teraz lub wkrótce, które ułatwiają pozyskiwanie i dostęp do wiedzy, czy też osiąganie lepszych wyników. Ale wycisz i odłóż swojego smartfona na czas, kiedy się uczysz. – Efekty zauważysz sama.
Sposoby i techniki skutecznego uczenia są zagadnieniem tak szerokim i pojemnym jak sam jej proces. Zapewne nie ma jednaj idealnej metody osiągnięcia sukcesu edukacyjnego,
a treści zawarte w w/w tekście stanowią preambułę do napisania obszernej książki. Nie mniej jednak warto odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań zawartych niniejszym artykule. Warto zastanowić się: jaki cel chcesz osiągnąć realizując obowiązek szkolny, jaką postawę przyjmujesz pokonując tę drogę i jakimi środkami chcesz osiągnąć swój edukacyjny sukces. Niech podsumowaniem powyższych rozważań będą słowa Janusza Korczaka – lekarza, pedagoga i przyjaciela młodzieży:

„Nie takie ważne, żeby człowiek dużo wiedział, ale żeby dobrze wiedział,
nie żeby umiał na pamięć, a żeby rozumiał, nie żeby go wszystko troszkę obchodziło,
a żeby go coś naprawdę zajmowało”.