Edukacja kulturalna - Wars i Sawa

W ramach realizowania projektu WIE i inicjatywy Szkolnego Zespołu Wspierania Uzdolnionych WIELOKULTUROWY STÓŁ WARSZAWSKI - JARMARK ŚWIĄTECZNY prezentujemy wam dziś artykuł, w którym znajdziecie informacje na temat świątecznego ciasta, jakim jest mazurek, uważany za polski kołacz.Ale czy to prawda? Już sam pomysł na to ciasto pochodzi najprawdopodobniej ze wschodu, skąd dotarł do Polski razem z Turkami i innymi turcyzmami. Niektórzy twierdzą jednak, że ciasto pochodzi z Mazowsza, jako że jego nazwa pochodzi od słowa Mazur ‘ - czyli dawniej mieszkaniec Mazowsza. Mazurek to również odmiana utworu muzycznego, ale dziś...o słodkim mazurku mowa, jako, że czas Wielkanocy nadchodzi. Wesołych Świąt!

© Poniższy tekst oraz zdjęcia są chronione prawami autorskimi i zabronione jest kopiowanie całości oraz fragmentów, w celu rozpowszechniania, bez zgody autora.

Od dawna uważamy mazurka za nasz narodowy świąteczny wypiek. W rzeczywistości przepis na to ciasto przywędrował do nas prawdopodobnie z Turcji, jednak w polskiej tradycji kulinarnej zakorzenił się na stale w XVII wieku. Nieznane są okoliczności, w których turecki przysmak niespodziewanie zaczął pojawiać się na polskich stołach. Na pewno związane jest to z wojnami, jakie wieki temu Rzeczpospolita prowadziła z Turcją. Trzeba jednak wspomnieć o tym, że tam podawano go nie w całości, ale pokrojonego na niewielkie kawałki, podobnie jak serwuje się do dziś turecką baklawę. Jego symbolika jest ściśle powiązana z okresem Wielkiego Postu, a w zasadzie z jego zakończeniem. Po czterdziestu dniach obowiązkowej wstrzemięźliwości od potraw mięsnych i słodkich wypieków – mazurek stanowił pewnego rodzaju nagrodę dla wytrwałych w wierze i postanowieniu chrześcijan.

Niebywałą zaletą mazurka, jest mnogość jego odmian i sposobów na jego wykonanie – każdy ze smakoszy znajdzie coś dla siebie, dlatego też warto trochę poszperać w starych zeszytach z przepisami naszych babć, książkach o staropolskiej kuchni, leksykonach kulinarnych czy na blogach o słodkich wypiekach lub o kuchni polskiej. Nazwa „mazurek” wywodzi się od słowa „Mazur”. To tak dawniej była określana osoba, która pochodziła lub zamieszkiwała jednak nie Mazury, ale region Mazowsza, gdzie wypieki te swego czasu cieszyły się największą popularnością. Mazurki do czasów współczesnych nadal są bardzo popularne na Mazowszu i śmiało można powiedzieć, że w naszym regionie każda pani lub pan domu przygotowuje mazurki na różnych spodach i dekoruje w inny sposób, dlatego też nie spotyka się dwóch takich samych wypieków.

Słodkie mazurki, które są zawsze wypiekane na Wielkanoc od dawna są znane na terenie całej Polski i zdecydowanie stały się specjalnością kulinarną polskich stołów.

 To bardzo słodkie placki kruche, makaronikowe, piaskowe, biszkoptowe czy na waflach lub andrutach z masą czekoladową, bakaliową, orzechową, serową, marcepanową, miodową, pomarańczową lub jabłkową itd. Dawniej rodzaje mazurków zależały od stopnia zamożności gospodarstwa domowego, więc dzisiaj jest ich niezliczona ilość jeśli chodzi o receptury kulinarne. Mazurki przypominają miniaturowe kobierczyki, gdyż misternie dekoruje się te ciasta barwnym lukrem i masami, zdobi konfiturami, bakaliami, skórkami cytrusów, kandyzowanymi lub suszonymi owocami oraz marcepanem. Klasyczne mazurki piecze się na prostokątnych lub kwadratowych blachach (rzadziej owalne lub okrągłe), kładąc ciasto najwyżej na grubość palca, dlatego też jego wysokość nie powinna przekraczać 4 centymetrów.

W dekorowaniu mazurków istnieje obecnie wiele trendów, bardziej i mniej tradycyjnych. Niektórzy są zdania, że należy trzymać się nieco geometrycznych zasad kompozycji w układaniu na cieście bakalii oraz że najlepiej, aby posiadały one bardzo wiosenne, a więc florystyczne i kojarzące się z odrodzeniem życia akcenty, jak np. jajka i kurczątka. Powinno roić się więc na nich także od bazi czy żonkili. Doskonałym pomysłem może być również ozdobienie ciasta jadalnymi płatkami kwiatów, np. z róży, z bratków lub z pachnących fiołków. Pomysł na awangardowy mazurek wielkanocny to dekoracje z napisów, figur geometrycznych albo po prostu abstrakcyjny chaos. Obecnie ze względu na zainteresowanie kuchnią roślinną lub bezglutenową, można też spotkać w dużym asortymencie mazurki wegańskie lub bezglutenowe.

Większość z nas przygotowuje świąteczne ciasta samodzielnie, z najlepszej jakości produktów spożywczych i na bazie wielopokoleniowych przepisów we własnej domowej kuchni. Wiele osób woli jednak też zaoszczędzić sobie czasu i nerwów związanych ze sporządzaniem wielkanocnych specjałów kulinarnych. I trudno się temu dziwić. Z każdym kolejnym rokiem, cukiernicy coraz bardziej urozmaicają swoje oferty i kuszą nas coraz oryginalniejszymi wypiekami. Bez względu na to czy upieczemy sami czy kupimy w ulubionej cukierni wybrany przez siebie mazurek – to jest to takie ciasto, które smakuje niemal wszystkim dlatego też warto, żeby królował on na każdym świątecznym stole.

• Literatura u autora dr Dominik Orłowski